PHP Nedir?

Merhaba Webkolog takipçileri!

Bugün sizlerle web geliştirmenin temel taşlarından biri olan PHP'ye bir giriş yapacağız. İnternet dünyasında dolaşırken karşılaştığınız birçok dinamik web sitesinin arkasında PHP'nin gücü yatıyor. Peki nedir bu PHP ve nasıl çalışır? Gelin birlikte keşfedelim.

Öncelikle PHP'nin tarihine kısa bir göz atalım. PHP'nin yaratıcısı Rasmus Lerdorf'tur. İlk ortaya çıktığında açılımı Personal Home Page iken, PHP 3.0 ile birlikte bu açılım değişerek Hypertext Preprocessor halini almıştır. Bu makalede, 2 Kasım 2006'da yayınlanan son sürüm olan PHP 5.2 üzerinden ilerleyeceğiz.

---

PHP Nedir ve Nasıl Çalışır?

PHP, sunucu taraflı bir betik dilidir. Yani web sitenizi ziyaret eden kullanıcıların tarayıcısında değil, web sunucunuzda çalışır. Bu sayede dinamik içerikler üretebilir, veritabanlarıyla etkileşime geçebilir ve kullanıcı girdilerini işleyebilirsiniz.

Unutmamak gerekir ki PHP, kendi başına bir HTTP/S sunuculuğunu üstlenemez. Web sayfalarını yayınlayabilmesi için Apache, Nginx veya LightSpeed gibi web sunucularına ihtiyaç duyar. Ayrıca PHP-GTK gibi eklentilerle masaüstü yazılımları bile geliştirmek mümkündür.

---

Temel PHP Kullanımı

PHP kodlarını bir HTML belgesi içinde çalıştırmak için özel etiketler kullanılır. İşte en yaygın PHP etiketleri:

• <?php ?>: Bu etiket, PHP kodu yazmak için en çok tercih edilen ve önerilen yöntemdir.
• <? ?>: Bu kısa etiketler, php.ini dosyasındaki short_open_tag=On ayarı etkinleştirilirse kullanılabilir. Ancak SGML etiketleriyle çakışma potansiyeli olduğundan genellikle önerilmez.
• <% %>: ASP tarzı etiketlerdir ve php.ini dosyasındaki asp_tags=On ayarı etkinleştirilirse kullanılabilir.
• <script language="php"></script>: Bu kullanım da mümkündür ancak pek tercih edilmez.

Şimdi gelelim PHP'de yorum satırı eklemeye ve ekrana çıktı vermeye. Kodlarınızın daha anlaşılır olması için yorum satırları oldukça önemlidir.

<?php
// Bu tek satırlık bir yorumdur
# Bu da tek satırlık bir yorumdur
/*
Bu çok satırlı bir yorumdur.
Derleyici bu kısmı görmezden gelir.
*/

// Ekrana yazdırma yöntemleri:
echo("Deneme");     // Bir fonksiyon olarak
print("Deneme");    // Bir fonksiyon olarak (echo ile aynı işlevi görür)
echo "Deneme";      // Bir komut olarak
print "Deneme";     // Bir komut olarak (echo ile aynı işlevi görür)

// Yukarıdaki yöntemlerin işlevleri aynıdır, sadece yazılışları farklıdır.

// Değişken, sayı ve metin yazdırma örnekleri:
$ad = "Ali";
$yas = 20;
$fiyat = 19.99;

echo 123;         // Sayı yazdırma
echo 2.5;         // Ondalıklı sayı yazdırma
echo $yas;        // Değişken yazdırma
echo "Merhaba Dünya!"; // Çift tırnak ile metin yazdırma
echo 'Merhaba Dünya!'; // Tek tırnak ile metin yazdırma

// Tek ve çift tırnak farkı ile değişken kullanımı:
echo 'Ali\'nin nicki Webkolog!'; // Tek tırnak içinde tek tırnak kullanırken kaçış karakteri (\) gerekir.
echo "Ali'nin nicki $nick!";     // Çift tırnak içinde değişkenler doğrudan algılanır.
echo "Ali'nin nicki {$nick}!";   // Değişkeni süslü parantez içine alarak da kullanabilirsiniz, bu daha açık bir yazım şeklidir.
echo "Çift tırnak \" şeklinde yazılır."; // Çift tırnak içinde çift tırnak kullanırken kaçış karakteri (\) gerekir.

// Birden fazla değeri virgülle yazdırma (echo için geçerlidir):
echo "Ali"," ","bana"," ","bak"; // Çıktı: Ali bana bak

// Çok satırlı metin yazdırma (Heredoc sözdizimi):
echo <<<TANIMLAYICI
Bu, çok satırlı bir metin örneğidir.
Boşluklar ve yeni satırlar korunur.
123456
TANIMLAYICI;
?>

---

Yardımcı Fonksiyonlar

PHP, geliştiricilerin işini kolaylaştıran birçok yerleşik fonksiyona sahiptir. İşte sıkça kullanılan birkaç örnek:

<?php
// PHP bilgilerini görüntüleme:
phpinfo();            // Tüm PHP yapılandırma bilgilerini gösterir.
phpinfo(INFO_ALL);    // Tüm bilgileri gösterir (phpinfo() ile aynı).
phpinfo(INFO_LICENSE); // PHP lisans bilgilerini gösterir.
phpinfo(INFO_CREDITS); // PHP'ye katkıda bulunanların bilgilerini gösterir.
phpinfo(INFO_GENERAL); // Genel PHP ve sistem bilgilerini gösterir.
phpinfo(INFO_CONFIGURATION); // PHP'nin derleme ve yapılandırma bilgilerini gösterir.
phpinfo(INFO_MODULES); // Yüklü PHP modüllerinin bilgilerini gösterir.
phpinfo(INFO_ENVIRONMENT); // Çevre değişkenlerinin bilgilerini gösterir.
phpinfo(INFO_VARIABLES); // $_SERVER gibi süper global değişkenlerin bilgilerini gösterir.

// Programı belirli bir süre duraklatma:
sleep(3); // Programı 3 saniye duraklatır.

// İçerik tamponlama ve oturum başlatma için önemli fonksiyonlar:
ob_start();     // Çıktı tamponlamayı başlatır. Bu fonksiyon genellikle sayfa yönlendirmelerinden önce kullanılır.
session_start(); // Oturum yönetimini başlatır. Oturum değişkenlerini kullanmadan önce sayfanın en başında çağrılmalıdır.

// Not: Çerezler (cookies) ve bazı HTTP başlıkları (headers) gönderilmeden önce ayarlanmalıdır.

// Harici komutları çalıştırma:
passthru("systeminfo"); // Sunucu işletim sisteminin bilgilerini gösteren bir komutu çalıştırır.

// Programı sonlandırma:
die("Hata oluştu!"); // Belirtilen mesajı ekrana yazdırır ve programı sonlandırır. exit() ile aynı işlevi görür.
exit();              // Programı sonlandırır. İsteğe bağlı olarak bir durum kodu veya mesaj iletilebilir.
?>

Umarım bu PHP'ye giriş makalesi, web geliştirme yolculuğunuzda size yardımcı olur. PHP'nin temellerini anlamak, dinamik ve etkileşimli web siteleri oluşturmanın ilk adımıdır. Bol pratik yaparak öğrendiklerinizi pekiştirmeyi unutmayın!

Webkolog'u takipte kalın!

Hepinize bol kodlu ve keyifli öğrenme süreçleri dilerim!